روابط خارجی حمدانیان

حمدانیان دولتی شیعه مذهب بودند که از اوایل قرن چهارم هجری تا پایان این قرن در موصل و سپس در حلب حکومت داشتند . آسیای صغیر در این دوران از اهمیت و حساسیت فوق العاده ای برخوردار بود و علاوه بر حمدانیان حکومت های متعددی نظیر خلافت عباسی ، اخشیدیان ، آل بویه ، رومیان و فاطمیان بر سر گسترش نفوذ خود ، ناگزیر در چالش با یکدیگر به سر می بردند . حمدانیان خود را در مرکزیت جغرافیای سیاسی منطقه مهمی یافتند که در محاصره قدرت های داخلی و خارجی بود و موجودیت آن بستگی زیادی به نحوه تنظیم مناسبات سیاسی ، نظامی ، اقتصادی و فرهنگی با آن ها داشت . لذا حمدانیان روابط خارجی خود را تحت تأثیر عوامل جغرافیایی و تاریخی منطقه ، اعتقادات دینی ، موقعیت تجاری ، نزدیکی به حوزه ارتباطی دریای مدیترانه و دسترسی به راه های مختلف ، شکل دادند . هدف از مطالعه در این موضوع ، بررسی مناسبات پیچیده حکومت حمدانیان با قدرت های موجود در آسیای صغیر و خاور میانه است . این مناسبات از یک سو به شرایط سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و نظامی حمدانیان و از سوی دیگر به میزان اقتدار هر یک از حکومت های منطقه و نحوه ارتباط آن ها با یکدیگر بستگی داشت . دولت بیزانس عمدتاً روابط خصمانه ای با جهان اسلام به ویژه با حمدانیان داشت ؛ ولی در جهان اسلام برای مقابله با این خصومت اتحادی وجود نداشت و بیشتر ، حمدانیان را سپر بلای خود قرار می دادند . این بررسی به عنوان نمونه ای از ارتباطات حکومت های اسلامی در حضور یک قدرت غیر اسلامی به حساب می آید. در این نوشته تلاش شد ، از روش توصیفی – تحلیلی در بررسی مسائل تاریخی استفاده شود .